W 2023 roku zakończyły się trzy duże projekty, w ramach których wraz z zespołem koordynowałam produkcję ok. 50 kursów e-learningowych wideo. Intensywna praca nad różnorodnymi tematycznie kursami, we współpracy z dwoma studiami nagraniowymi oraz ponad 40 autorami i autorkami mającymi odmienne pomysły i podejście do nagrywania kursów pozwoliła nam uzyskać cenne doświadczenie.
Obecnie wchodząc w kolejne projekty realizacji kursów wideo o podobnym, ale częściowo też znacznie krótszym formacie, czerpiemy z wniosków z poprzednich doświadczeń. Tak oto, w wyniku podsumowań i ewaluacji mogę podzielić się z Wami najważniejszymi konkluzjami z zakresu przygotowania kursu e-learningowego bazującego na materiałach wideo.
Niezależnie od tego, czy myślisz o nagraniu kursu z perspektywy eksperta merytorycznego, projektujesz kursy i szkolenia online albo zwyczajnie interesuje Cię ten temat, te kilka wniosków może zainspirować Cię do rozpoczęcia przygody z nagrywaniem albo wprowadzenia zmian do projektów, które już realizujesz.
Przygotowanie scenariusza
Do etapu przygotowania scenariusza warto przyłożyć się sumiennie. Lepsze przygotowanie scenariusza, przemyślenie tego, co i jak chce się powiedzieć, pozwala uniknąć masy frustracji podczas nagrań w studio i rozczarowania z efektu końcowego. Niezależnie od tego, czy decydujesz się czytać z promptera wcześniej przygotowany tekst, czy też korzystasz jedynie z konspektu, który „na bieżąco z głowy” rozwijasz w swobodny sposób, musisz wiedzieć jak przygotować się do nagrań, czyli:
- dokładnie wiedzieć, co chcesz powiedzieć, czyli za każdym razem tworząc kolejny punkt lub akapit w scenariuszu, zastanów się, co konkretnie student/ka ma wynieść z tej treści – z jaką informacją ma zostać,
- dostosować język do kursu wideo, tzn. nie powinieneś/aś brzmieć jakbyś odczytywał/a książkę, ale również nie sprawdzi się sposób mówienia, który stosujesz na sali szkoleniowej/wykładowej. Na wideo informacja musi być skondensowana, przemyślana i zrozumiała. Zero “mowy trawy”, za to dużo przykładów ,
- odpowiednio przećwiczyć wystąpienie tzn. to, co przygotujesz w scenariuszu, musisz poćwiczyć na głos, mierząc jednocześnie czas, jaki zajmuje się wypowiadanie całej treści. Jest to ważne z dwóch powodów: mówiąc na głos to, co napisałeś/aś lub zaplanowałeś/aś w głowie pod danym podpunktem, pozwoli Ci wykryć błędy, skorygować niezrozumiałe kwestie i przećwiczyć tempo, z jakim naturalnie mówisz, aby nie brzmieć sztucznie, mówiąc nadmiernie wolno lub wiedzieć, że za mocno przyspieszasz na nagraniu stresując się. Usłysz własne tempo i zapamiętaj, jak najlepiej brzmisz.
Podczas nagrań wracaj myślami do tych prób. Po drugie, wiedząc, ile czasu zajmuje Ci wypowiadanie przygotowanych kwestii, dokładnie jesteś w stanie przewidzieć długość kursu. Jeżeli jest Ci ona z góry narzucona, to tym bardziej jest to konieczne.
Wówczas rekomenduję Ci również przygotowanie lekcji bonusowych (zapasowych), gdyby okazało się, że galopem przebrnąłeś/aś przez treść i masz do zagospodarowania jeszcze 30 minut wideo. Zaplanuj sobie pojedyncze zagadnienia, które mogą pojawić się w kursie, ale również nie wpłynie to na jego jakość, gdy je pominiesz.
Komunikacja i zasady współpracy
Po stronie autora/ki merytorycznego/ej kursu, czyli eksperta w dziedzinie leży obowiązek przygotowania się do nagrań oraz odpowiedzialność za aktualność i rzetelność treści. Jednak to organizator nagrań (project manager, kierownik planu – jakakolwiek nazwana, wyznaczona do tego osoba) odpowiada za to żeby sam proces przygotowania do nagrań był możliwie najłatwiejszy.
Dlatego wcześniejsze przemyślenie procesu, przygotowanie łatwych w obsłudze narzędzi (np. praca na Notion, Slacku albo w odpowiednio opracowanym pliku, w chmurze) znacznie usprawni pracę. Poza samym narzędziem najważniejsza jest komunikacja, czyli rozmowy, podczas których upewniasz się, że osoby biorące udział w procesie rozumieją jego etapy, terminy, nakład pracy i swoją rolę w nim.
Ważne jest ustalenie podstawowych kwestii w zakresie komunikacji, m.in. kanału kontaktu, czy dostępności czasowej. Wspólnie z autorem i studiem należy objaśnić przejrzysty harmonogram prac, który zostanie zaakceptowany przez wszystkich uczestników procesu.
Ostateczny performance w studio – efekt dobrego przygotowania
To, jak sprawnie pójdzie nagranie materiału w studiu, jest wynikiem wszystkich poprzednich etapów przygotowania. Przygotowany/a autor/ka mniej się stresuje, co zmniejsza liczbę dubli. Oczywiście pierwsze 2-3 odcinki kursu są zazwyczaj nagrywane dłużej i mogą być mniej „zgrabne” od pozostałych. Jeżeli różnica jest duża, dobrą praktyką jest nagranie samego początku kursu ponownie pod koniec nagrań pozostałych odcinków.
Niemniej, o ile operatorzy, dźwiękowcy, oświetleniowcy najciężej pracują podczas nagrań na planie (również przy ustawianiu set-upu jest ciężko), o tyle praca autora/ki kursu zaczyna się dużo wcześniej. Nagranie kursu to zwieńczenie pracy nad scenariuszem.
Po produkcji przychodzi jeszcze czas na postprodukcję, lecz doświadczeniem z tego obszaru podzielę się z Wami w odrębnym wpisie.
Realizując kolejne projekty, jestem przekonana, że lista moich własnych wniosków i rekomendacji będzie się powiększać, ponieważ współpraca z każdą kolejną osobą przynosi nowe wyzwania i cenne doświadczenia. I to właśnie dlatego nagrywanie kursów to tak fascynująca praca – gotowy produkt jest wynikiem pracy grupy fantastycznych i kreatywnych ludzi, którym zależy na rozwoju ciekawej i nowoczesnej edukacji.